0919591663
ducthienlaw@gmail.com
Số 26, đường Nguyễn Xiển, phường Hạc Thành, tỉnh Thanh Hoá.
Sách hay: "Luật tư trước thách thức của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư"
Cuốn sách này là một trong những công trình tiên phong tại Việt Nam, phân tích sâu sắc những tác động mạnh mẽ và toàn diện của Cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0) đến hệ thống luật tư, đồng thời đề xuất những hướng đi và giải pháp để pháp luật có thể thích ứng và điều chỉnh các mối quan hệ xã hội mới phát sinh.
Bối cảnh và vấn đề cốt lõi
Cuốn sách xuất phát từ nhận định rằng CMCN 4.0 – với các công nghệ đột phá như Trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), Dữ liệu lớn (Big Data), Chuỗi khối (Blockchain), và kinh tế chia sẻ – đang tạo ra những thay đổi chưa từng có tiền lệ, làm lung lay các nguyên tắc và chế định nền tảng của luật tư truyền thống, vốn được xây dựng dựa trên các mô hình kinh tế và xã hội cũ.
Câu hỏi trung tâm mà cuốn sách đặt ra là: Liệu hệ thống luật tư hiện hành của Việt Nam và thế giới có còn phù hợp? Cần phải thay đổi, điều chỉnh và bổ sung những gì để không bị tụt hậu và có thể điều chỉnh hiệu quả các quan hệ mới?
Những thách thức chính đối với luật tư được phân tích trong sách
Các tác giả đã đi sâu phân tích từng lĩnh vực cụ thể của luật tư đang phải đối mặt với thách thức lớn:
1. Luật Hợp đồng
-
Hợp đồng thông minh (Smart Contracts): Đây là các hợp đồng tự động thực thi dựa trên công nghệ blockchain. Thách thức đặt ra là:
-
Địa vị pháp lý: Hợp đồng thông minh có được coi là một hợp đồng theo đúng nghĩa của Bộ luật Dân sự không?
-
Sửa đổi, hủy bỏ: Làm thế nào để sửa đổi hoặc hủy bỏ một hợp đồng khi nó đã được lập trình để tự động thực thi và không thể thay đổi?
-
Giải quyết tranh chấp: Cơ chế nào để giải quyết khi hợp đồng thông minh gặp lỗi hoặc dẫn đến kết quả không mong muốn?
-
-
Giao kết hợp đồng qua các nền tảng tự động: Khi một AI tự động đàm phán và giao kết hợp đồng, ai là người chịu trách nhiệm? Ý chí tự do trong giao kết hợp đồng được thể hiện như thế nào?
2. Luật về Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng
-
Trách nhiệm của Trí tuệ nhân tạo (AI): Đây là một trong những vấn đề gai góc nhất.
-
Khi một chiếc xe tự lái gây tai nạn, một robot phẫu thuật mắc lỗi, hay một hệ thống AI tư vấn tài chính sai, ai sẽ là người chịu trách nhiệm bồi thường? Người lập trình, nhà sản xuất, người sở hữu, hay chính bản thân AI?
-
Cuốn sách phân tích các học thuyết mới về "nhân cách pháp lý điện tử" (electronic personality) và các mô hình phân bổ trách nhiệm pháp lý trong kỷ nguyên AI.
-
3. Luật Sở hữu và Quyền tài sản
-
Tài sản số (Digital Assets): Các loại tài sản như tiền mã hóa (Bitcoin, Ethereum), vật phẩm trong game, dữ liệu cá nhân... có được coi là tài sản theo luật định không?
-
Làm thế nào để xác lập, chuyển giao và bảo vệ quyền sở hữu đối với các loại tài sản vô hình này?
-
Thừa kế tài sản số: Thủ tục để lại di sản là các tài khoản online, ví tiền mã hóa... diễn ra như thế nào khi người thừa kế không có mật khẩu?
-
-
Dữ liệu lớn (Big Data): Dữ liệu cá nhân đã trở thành một nguồn tài nguyên quý giá. Câu hỏi đặt ra là:
-
Ai là chủ sở hữu của dữ liệu? Người dùng, hay các tập đoàn công nghệ thu thập dữ liệu đó (Google, Facebook)?
-
Làm thế nào để cân bằng giữa việc khai thác dữ liệu để phát triển kinh tế và quyền riêng tư của cá nhân?
-
4. Luật Lao động và Kinh tế chia sẻ
-
Nền kinh tế chia sẻ (Sharing Economy) và kinh tế tạm dụng (Gig Economy): Các mô hình như Grab, Uber, Airbnb đã làm mờ ranh giới truyền thống giữa người lao động và đối tác độc lập.
-
Tài xế công nghệ, người cho thuê nhà qua app... có phải là người lao động và được hưởng các quyền lợi về bảo hiểm xã hội, hợp đồng lao động không?
-
Luật pháp cần định hình lại khái niệm "quan hệ lao động" để bảo vệ quyền lợi cho lực lượng lao động mới này.
-
Các giải pháp và định hướng đề xuất
Từ việc phân tích các thách thức, nhóm tác giả đưa ra nhiều đề xuất và định hướng quan trọng:
-
Tư duy lại các nguyên tắc cơ bản: Cần xem xét lại các nguyên tắc cốt lõi như tự do ý chí, sự công bằng, và tính xác định trong luật tư để áp dụng cho các giao dịch số.
-
Xây dựng khung pháp lý linh hoạt: Thay vì ban hành các luật lệ cứng nhắc, cần có những quy định mang tính nguyên tắc và linh hoạt (ví dụ: cơ chế "sandbox" - hộp thử nghiệm pháp lý) để cho phép các công nghệ mới phát triển trong một môi trường được kiểm soát.
-
Luật hóa các khái niệm mới: Cần sớm đưa các khái niệm như "tài sản số", "hợp đồng thông minh", "chủ thể số" vào hệ thống pháp luật.
-
Tăng cường hợp tác quốc tế: Vì không gian mạng là không biên giới, Việt Nam cần chủ động tham gia và xây dựng các chuẩn mực pháp lý chung trên toàn cầu.
Tóm lại, "Luật tư trước thách thức của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư" là một công trình nghiên cứu toàn diện, sâu sắc và có tầm nhìn. Nó không chỉ chỉ ra những "lỗ hổng" của pháp luật hiện hành mà còn mở ra những hướng tư duy mới, gợi mở cho các nhà lập pháp, nhà nghiên cứu và người hành nghề luật về con đường phát triển của pháp luật trong kỷ nguyên số./.
Nếu bạn đọc cần tư vấn thêm về vấn đề pháp lý khác, vui lòng liên hệ với chúng tôi theo thông tin như sau:
- Hotline: 0919591663
- Email: ducthienlaw@gmail.com
- Địa chỉ: Số 26, đường Nguyễn Xiển, phường Hạc Thành, tỉnh Thanh Hoá.
Bình luận
XEM THÊM
Sách hay: "Khẩu khí và thuật hùng biện trong nghề luật"
Sách hay: "Quy định của pháp luật về thừa kế và hướng dẫn áp dụng của Tòa án nhân dân tối cao"
Sách hay: Tư duy pháp lý của luật sư
